Coraz poważniej podchodzimy do kwestii urlopu. I nie chodzi tylko o rezerwowanie wakacyjnego wyjazdu, lecz o świadome planowanie odpoczynku. Jest to po części związane z dążeniem pracowników do utrzymania optymalnego balansu pomiędzy pracą a czasem wolnym, większą koncentracją na własnych potrzebach, świadomością zalet efektywnego wypoczywania. To także rezultat docenienia przez pracodawców korzyści płynących z urlopu. Zdarzają się nawet pracodawcy, którzy wypłacają personelowi wakacyjną premię, pod warunkiem zmiany otoczenia i faktycznego oderwania się od pracy.

Urlop – liczy się jakość

Tradycyjnie czasem urlopów są wakacje. W niektórych krajach, na przykład w Skandynawii czy we Francji niemal wszyscy wyjeżdżają na wakacje w jednym terminie. Pustoszeją biura i miasta, zaludniają się natomiast miejscowości letniskowe, kurorty oraz najsłynniejsze turystyczne atrakcje.

– Urlop nie bez przyczyny jest obowiązkowy (dla osób zatrudnionych na etacie). Brak odpoczynku wpływa bezpośrednio na jakość pracy, na dobrostan pracownika i jego zaangażowanie. A to ma konsekwencje dla całej firmy – wyjaśnia Aneta Stelmach z Quercus, firmy specjalizującej się we wdrożeniach SAP w obszarze HR. – Pracownik, który zbyt długo nie był na urlopie, lub na nim był, lecz niewłaściwie go wykorzystał, może być mniej efektywny, z trudnością podejmować decyzje i analizować dane. Może odczuwać brak satysfakcji z pracy, być zdemotywowany i znużony. Takie osoby często przestawiają się na automatyczne odtwarzania zadań, a to niestety często wiąże się z popełnianiem błędów czy większym ryzykiem wypadków.

Dlatego właśnie odpoczywać trzeba – dla tzw. higieny psychicznej. Ważne, aby mieć świadomość, że to, czy dobrze odpoczniemy, przełoży się na następną część roku. Z tego powodu planowanie urlopu warto rozpocząć nie od ustalenia „gdzie”, ale „jak”. Chodzi o to, aby faktycznie oderwać się od codzienności, zmienić otoczenie i rytm dnia, spędzać więcej czasu na świeżym powietrzu, najlepiej aktywnie, nie zaglądać do komputera, w miarę możliwości zostawić telefon służbowy pod opieką kogoś w biurze.

– Nawet miłośnikom majsterkowania i remontów urlopowych przyda się wyjazd w ciekawe miejsce. Remontowanie może być hobby, ale nie do końca zapewnia higienę psychiczną. Jesteśmy w końcu w tym samym miejscu, co zwykle. Ponadto nie ma remontów bez nieprzewidzianych zdarzeń i takich wydatków, a więc bez stresu. A to przecież stresu chcemy się podczas wypoczynku pozbyć – podkreśla przedstawicielka Quercus, tworzącej również specjalistyczne aplikacje, które usprawniają codzienne procesy kadrowe.

Dobry plan na urlop

Jak wynika z kodeksu pracy, urlopy powinny być udzielane zgodnie z planem urlopów, który ustala pracodawca, biorąc pod uwagę wnioski pracowników i konieczność zapewnienia normalnego toku pracy. Dobrą praktyką jest ustalenie planu urlopów już w pierwszym kwartale roku – dzięki temu pracodawca dowie się, w jakim okresie może spodziewać się największego zainteresowania urlopami i zaproponować odpowiednie korekty.

– Aby dowiedzieć się, jakie terminy w roku mogą okazać się urlopowymi „wąskimi gardłami”, pracodawca musi wnikliwie przeanalizować złożone wnioski. Bardzo pomocne w tym zakresie są nowoczesne narzędzia kadrowe – portale pracownicze dostępne online, jak np. Dokioki, w których planowane urlopy wyświetlane są graficznie i szczególnie obłożone terminy od razu są widoczne. Jeśli z punktu widzenia firmy plany urlopowe trzeba skorygować, pracodawca może to zrobić od ręki dzięki funkcjonalnościom dostępnym online, a pracownik otrzyma odpowiednie powiadomienie na swoją skrzynkę – wyjaśnia Mariusz Czeszejko-Sochacki,  jeden z  developerów portalu Dokioki.

Co w takiej sytuacji może zrobić pracodawca? Po pierwsze, zaproponować pracownikowi rozważenie innego terminu urlopu, po drugie, dokonać odpowiednich przesunięć w zespole, po trzecie – zatrudnić kogoś na zastępstwo lub – po czwarte – zamknąć firmę na ten czas, jeśli jest to ekonomicznie uzasadnione. I w wielu przypadkach jest to lepsze rozwiązanie niż łatanie kadrowych, urlopowych wakatów. Wiele firm produkcyjnych ma wakacyjne przestoje – zarówno pracownicy produkcyjni, jak i biurowi odpoczywają w tym samym czasie, a w zakładzie prowadzone są np. prace konserwatorskie czy modernizacje.

Jeśli jednak firma nie zaprzestaje działalności podczas wakacji, planowanie urlopów jest bardziej elastyczne – zwłaszcza że coraz więcej osób wybiera się na dłuższy wypoczynek dopiero jesienią lub zimą. Ważne jest, aby dać załodze taką możliwość. W końcu urlop pracownika przynosi korzyść nie tylko jemu, ale też firmie.

Dobrze zaplanowany urlop to taki, podczas którego udaje się zapomnieć o pracy, zmienić codzienną rutynę, otoczenie i oddać się ulubionym czynnościom. To czas, który powinniśmy spędzić w zgodzie z sobą, aby faktycznie się odprężyć i naładować akumulatory na kolejne tygodnie pracy.

Urlop – jak go zaplanować?

1. Zastanów się nad długością wyjazdu – nie zawsze trzeba wyjechać na dwa tygodnie, niektórzy lepiej wypoczywają podczas krótszych, ale częstszych wyjazdów, na przykład na 3-4 dni.
2. Wybierając miejsce, kieruj się swoimi preferencjami – leśne zacisze czy hałaśliwy kurort?
3. Zastanów się, z kim chcesz jechać – rodzina, paczka przyjaciół, wyjazd we dwoje, a może urlop w pojedynkę? Przemyśl, czego aktualnie potrzebujesz.
4. Rozplanuj urlop – nie we wszystkich firmach okres urlopowy jest ustalony na sztywno, jak np. w placówkach oświatowych czy firmach produkcyjnych. W większości przypadków możemy sami zaplanować urlop i odpowiednio wcześnie przedstawić swój wniosek pracodawcy. Oprócz obowiązkowego 14-dniowego urlopu (czternaście następujących po sobie dni kalendarzowych), mamy też pozostałe dni. Część z nich „zjadają” dni okołoświąteczne, ale zawsze zostaje pula, którą można rozłożyć tak, aby mieć w roku kilka przedłużonych weekendów, podczas których można wyjechać i oderwać się od codzienności.
5. Odetnij się od pracy – dobry urlop to urlop bez firmowego komputera i telefonu. Nie łudź się – jeśli zabierzesz je ze sobą na wakacje, to mimo zapewnień z autorespondera, będziesz w pracy (przynajmniej częściowo). Lepiej wyznacz zastępcę i ustal z nim, w jakich awaryjnych sytuacjach może się z tobą kontaktować. W pozostałych przypadkach bądź niedostępny – dla własnego komfortu psychicznego. Organizm będzie ci za to wdzięczny.
6. Relaksuj się tak, jak lubisz – aktywne zwiedzanie na zorganizowanych wycieczkach z przewodnikiem, samotne eksplorowanie nowych miejsc, aktywność z nutą adrenaliny czy leniuchowanie z książką na łonie natury? To ty wiesz, jak najlepiej wypoczywasz, dlatego słuchaj swoich potrzeb.
7. Jeśli jedziesz na urlop z rodziną, znajdź czas dla siebie, na własny wypoczynek.
8. Zmień styl życia na czas wakacji. Rób to, czego nie robisz na co dzień. Spełniaj marzenia, sprawdzaj swoje możliwości, zwiedzaj, testuj różne aktywności lub przeciwnie – czytaj poezję, leżąc w hamaku. Odpoczywaj od codziennej rutyny.